چرا زنده بخوانیم؟ مخاطب که نمی فهمد!

چرا زنده بخوانیم؟ مخاطب که نمی فهمد!

پیلانو: «پلی بک» در کنسرت ها همچون مسائلی در موسیقی است که همیشه به عنوان یکی از معضلات اجراهای زنده از آن یاد می شود و هر بار با موج گرفتن برگزاری کنسرت ها بحث آن بار دیگر بر سر زبان ها می افتد و موج انتقادها را روانه خوانندگان و نوازندگانی می کند که بجای اجرای زنده روی صحنه و احترام به مخاطب، این راهِ فرار را ترجیح می دهند.
در سالی که رو به انتها است، شاید بتوان کنسرت آرون افشار را که در آن نوازنده در صورتیکه سیم های آرشه ویولنش جدا شده بود، همچنان به نواختن ادامه داد را فارغ از درست بودن یا غلط بودن ادعاهای فضای مجازی برسر پلی بک بودن این ماجرا، یکی از نمونه های شروع حواشی پلی بک پس از وقفه طولانی مدت برگزاری کنسرت ها دانست.
بعد از این کنسرت، اجراهای دیگری هم به نوبت حاشیه ساز شدند که کنسرت «گرشا رضایی» در اهواز یکی از این نمونه های پرحاشیه بود. در این کنسرت یکی از مخاطبان متوجه پلی بک بودن اجرا می شود و با صدای بلند از خواننده درخواست می کند که زنده بخواند ولی رضایی بجای عذرخواهی، رفتار تماشاگرش را با توهین پاسخ می دهد.
همین طور یکی دیگر از ویدئو های وایرال شده در حوزه پلی بک، به سهراب پاکزاد متعلق می باشد که گیتاری را به دست گرفته و بدون تغییر آکورد، به حالتی نمایشی ساز را می نوازد.
نمونه های متفاوت از این پلی بک ها همچنان موجود است و در سالهای گذشته هم بوده که گاه صحت این ماجرا ثابت می شود و گاهی هم نمی شود.
در همین راستا تصمیم گرفتیم با ستاره احمدی ـ نوازنده سه تار ـ که با هنرمندان مختلفی روی صحنه رفته است، گفت و گو نماییم تا اجرای پلی بک خواننده ها و نوازندگان را بررسی نماییم.
در ابتدا از این هنرمند سوال می نماییم که چرا زمانی که ویدئو های پلی بک کنسرت ها در فضای مجازی منتشر می شود، حواشی زیادی بوجود می آورد و کاربران فضای مجازی به این امر واکنش نشان می دهند؟
او به ایسنا پاسخ می دهد: اتفاقا تعداد افراد موثر حوزه موسیقی که در اعتراض به این اتفاقات صحبت می کنند، نسبت به کسانی که اعتراض نمی کنند کمتر است و از آنجائیکه تعداد آنهایی که مخالفتی ندارند به آنهایی که معترض هستند می چربد، پس متقاضیان حضور در این کنسرت ها بالا خواهد بود و بلیط هایشان هم بطور کامل به فروش می رود.
احمدی در توضیح این امر بیان می کند: این جریان خیلی ریشه دار است و اگر وضعیت حالا را با یکی ـ دو دهه قبل مقایسه نماییم، متوجه خواهیم شد که سطح فرهنگ و هنر در کشورمان افت کرده است؛ به علت این که خوراک فرهنگی و هنری اشتباه و ضعیف به خورد مردم داده شده است.
سطح پایین بودن موزیسین هایی که پلی بک می کنند
حالا این نوازنده سه تار به توضیح دلیلهای پلی بک می پردازد و می گوید: پایین بودن سطح موسیقایی این افراد یکی از دلیلهای این امر است؛ برمبنای ویدیوهایی که از بعضی خواننده های پاپ منتشر می شود، متوجه می شویم که سواد موسیقایی ندارند. البته آن چیزی را هم که می خوانند و در قالب تِرَک منتشر می کنند، به دلیل تنظیماتی که در استودیو روی صدایشان صورت می گیرد قابل شنیدن است؛ وگرنه که این افراد پیش زمینه لازم را برای اجرای موسیقی ندارند.
او ادامه می دهد: این افراد زمانی که قطعه ای را منتشر می کنند، حتی خودشان هم گمان می کنند خواننده و یا نوازنده هستند ولی مادامی که روی صحنه می ایستند توانایی اجرا ندارند و مجبور می شوند از پلی بک استفاده نمایند.
از او سوال می نماییم که چرا نوازندگان هم پلی بک می کنند؟ پاسخ می دهد: به علت این که از نوازندگانی استفاده می نمایند که سابقه کاری چندانی ندارند و شاید کمتر کسی در زمینه موسیقی حتی اسم آنها را شنیده باشد ولی همین افراد به یک باره سر از صحنه اجرا در می آورند و چون کارشان را بلد نیستند مجبور به پلی بک می شوند.
چرا تهیه کنندگان از افراد توانا استفاده نمی کنند؟
این هنرمند بیان می کند: مسئله مهم برای این افراد بیزینس و پول درآوردن است؛ برای آنها اصلا مهم نیست که چه محصولی ارائه می کنند و چه اجرائی روی صحنه می برند. حتی دیده ام که می گویند «برای چه زنده بخوانیم؟ مردم که نمی فهمند!» و به همین راحتی به فهم و شعور مردم توهین می کنند. این که تنها بلیط فروشی و پول درآوردن مهم باشد، مسئله ترسناکی است و می بینیم که نظارت و مدیریتی هم صورت نمی گیرد، صدای اعتراضی به گوش نمی رسد و عده ای حتی از شرایط راضی هستند.
پول و پارتی از دلیلهای ظهور موزیسین های بی سواد
او «ساده شدن موسیقی در ایران» را از دیگر دلایلی می داند که باعث شده بازار این دست از اجراکننده ها رونق پیدا کند، و در همین راستا توضیح می دهد: اگر فردی پول و پارتی داشته باشد، خیلی راحت می تواند خواننده شود گرچه که چیزی برای ارائه ندارد؛ بنابراین در زمان برگزاری کنسرت از پلی بک استفاده می نمایند. از طرفی این خوانندگان خیلی راحت به خودشان اجازه می دهند که با بی احترامی با مخاطباشان برخورد کنند و بدین وسیله این خاصیت منفی خودرا کتمان کنند گرچه که این کارها تنها اوضاع را بدتر می کند.
خارج از ایران می دانند که با چه کنسرتی مواجه خواهند بود
در ادامه این مسئله را عنوان می نماییم که وقتی ویدیوهایی از پلی بک بودن کنسرت ها در فضای مجازی وایرال می شود، قیاس ها به سمت اجراهای خارجی می رود. البته که در بعضی از آن کنسرت ها هم پلی بک صورت می گیرد ولی شاید به این صورت باشد که خواننده همزمان با موسیقی پلی بک، می خواند.
او درباره ی این قیاس توضیح می دهد: درست است، در خارج از ایران هم این پلی بک ها صورت می گیرد؛ بطورمثال شاید در کنسرتهای متال و یا راک موسیقی پلی بک بشنوید، ولی خواندن و نواختن ساز در آن سبک از موسیقی بواسطه هیجانی که اجراکنندگان باید با حرکات و صدایشان ایجاد کنند، شاید سبب شود با وجود زنده بودن کنسرت، خواننده در مواردی تنفس و یا تمرکز لازم را نداشته باشند و مجبور به استفاده از پلی بک شود. البته این امر در موارد زیادی رخ نمی دهد؛ چون به هر حال پلی بک کار درستی نیست و در خارج از ایران هستند هنرمندانی که با تمام سختی هایی که روی صحنه دارند، کاملا زنده اجرا می کنند.
احمدی تصریح می کند که مخاطبان موسیقی در خارج از ایران قبل از این که به کنسرت بروند، می دانند با چه اجرائی و با چه کیفیتی رو به رو خواهند بود و بر طبق آن تصمیم می گیرند که به چه کنسرتی بروند؛ اگر تنها هدفشان تخلیه انرژی باشد، به کنسرتی با هیجان بالا خواهند رفت و اگر بخواهند موسیقی هنرمند مورد علاقه خودرا و یا موسیقی خوب گوش کنند، متفاوت عمل خواهند کرد.
این هنرمند ادامه می دهد: ولی در ایران مردم نسخه صوتی یک قطعه را گوش می دهند و در صورتیکه با کار ارتباط برقرار کنند، برای دیدن اجرای زنده اقدام می کنند ولی نمی دانند که مقرر است با چه چیزی رو به رو شوند و در صورتیکه اجرا پلی باشد، سورپرایز خواهند شد. به علت این که گمان می کرده اند خواننده مورد علاقه آنها زنده اجرا می کند.
از او سوال می نماییم که آیا پلی بک زدن نوازنده بدتر است؟
پاسخ می دهد: نه خواننده و نه نوازنده نباید پلی بک داشته باشند. زمانی که به عنوان یک هنرمند روی صحنه می رویم، قرار نیست همان موسیقی را که در استودیو ضبط کرده ایم به مخاطب ارائه دهیم؛ بلکه قرار بر نمایش هنرمان است و ممکنست به علت طبیعت اجرا در موارد اندک فالش اجرا نماییم و یا اشتباهاتی صورت بگیرد که از اقتضاهای کنسرت است. برخی گمان می کنند که کنسرت، بدون این اتفاقات طبیعی جذاب تر و درست تر است، گرچه که مخاطب هزینه کرده موسیقی زنده بشنود و شاید همان اتفاقات اجرای زنده برای او جذاب باشد.
پلی بک تقلب است؟
این نوازنده سه تار، پاسخ می دهد: شاید بتوان چنین اسمی روی آن گذاشت. اگر مخاطب را نسبت به آنچه مقرر است روی صحنه گوش کند آگاه نکنیم، پس می توان آنرا تقلب نامید. مخاطب می تواند موسیقی ضبط شده ای را که در یک کنسرت ۵۰۰ هزار تومان قیمت دارد، در خانه با تلفن همراهش به آسانی گوش کند. چرا باید بخواهد در این شرایط اقتصادی هزینه کند و کار ضبط شده را در یک فضای بزرگ تر گوش کند؟
«شاید برخی بر این باور باشند که ارزش هنری یک خواننده بسته به کیفیت و خلاقیت کار استودیویی او است نه اجرای زنده و کنسرت فقط محل تجدید دیداری است بین هنرمند و مخاطبانش.»
او درباره ی این امر توضیح می دهد: من به عنوان یک مخاطب، زمانی هنرمند مورد علاقه ام برایم ارزش بیشتری پیدا می کند که اجرای زنده خوبی از او ببینم؛ چونکه به خاطر تکنولوژی ضبط و تنظیم صدا، کمتر کسی کار استودیویی بدی ارائه می دهد.
ستاره احمدی

منبع: