تصاویری از حرم امام رضا(ع) در دوران قاجار
پیلانو: حرم امام رضا (ع) در مشهد یکی از معروف ترین مکان های مذهبی در ایران است؛ بنایی تاریخی با معماری ایرانی و اسلامی که سال ها است از میلیونها زائر ایرانی و خارجی میزبانی می کند و تا به امروز نیز بارها مورد بازسازی و توسعه قرار گرفته است.
به گزارش پیلانو به نقل از ایسنا، توسعه و گسترش حرم امام رضا (ع) تاریخچه طولانی دارد، اما اسناد و تصاویر به ثبت رسیده از حرم امام هشتم شیعیان به دوره قاجار و چند سال بعد از ورود هنر و صنعت عکاسی به کشور، برمی گردد. تصاویری که حالا خیلی از آنها در مرکز کتابخانه و اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می شوند.
البته هم اکنون قدیمی ترین تصاویر مربوط به مشهد در موزه کاخ گلستان نگهداری می شود؛ عکسهایی که در سال ۱۲۷۵ ازطریق یک افسر ایتالیایی که در خدمت دولت ایران بوده به ثبت رسیدند و به ناصرالدین شاه قاجار تقدیم شده است. این آرشیو شامل عکسهایی از ضریح، رواق مطهر، گنبد و نیز تصاویر دیگر از مقبره خواجه ربیع مسجد شاه و مقبره های قدیمی است.
عکاسان دیگری نیز در دوره ناصرالدین شاه در ناحیه خراسان عکس برداری کردند که از آنها می توان به آقا رضا عکاس باشی، عکاس مخصوص ناصرالدین شاه اشاره نمود که در سفر اول شاه جزو همراهان شاه بود و توانست تصاویر مهمی را از شهرهای سرحدی خراسان و همین طور مشهد به ثبت برساند.
سرانجام با تاسیس نخستین عکاسخانه در شهر مشهد و ورود این هنر و صنعت به شهر مشهد، آستان قدس رضوی نیز تصمیم گرفت تا پروژه عکاسی از حرم امام رضا (ع) را بصورت جدی شروع کند. این پروژه به دو منظور یکی برای ثبت وقایع بازدیدها و تشریفات مذهبی و سیاسی و دیگر برای ثبت و ضبط تغییر و تحولات اماکن متبرکه رضوی اجرائی شد. حتی در دوره ای عکاسان را برای انجام امور عکاسی استخدام کردند که نمونه اسناد مکتوب پرداخت مواجب عکاسان دوره قاجار در حرم موجود است، اما از تصاویر گرفته شده توسط این عکاسان خبری نیست.
حاصل تلاش عکاسان دوره پهلوی نیز برای ثبت روند توسعه حرم مطهر امام رضا (ع) نیز حدود ۲ هزار قطعه تصاویر نفیس است که در مخزن اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می شوند.
در سالهای پس از انقلاب تا اوایل سال ۱۳۷۶ نیز اسناد تصویری آستان قدس رضوی بصورت پراکنده در تالار آرشیو مطبوعات کتابخانه مرکزی آستان قدس نگهداری می شد تا این که در مهر ۷۶ اداره اسناد کتابخانه مرکزی آستان به وجود آمد و تا حالا جمع آوری یکصد هزار قطعه عکس در قالب های فایل دیجیتالی، عکس، نگاتیو، کنتاکت و اسلاید در موضوعات مختلف از دوره قاجار تا حال حاضر ممکن شده است. در این مجموعه ۲۰ هزار قطعه عکس از آستان قدس رضوی موجود است.
در ادامه این گزارش می توانید فیلمی از مجموعه تصاویر حرم امام رضا (ع) در دوره قاجار که توسط کتابخانه ملی جمع آوری شده است را تماشا کنید:
مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی نماید.
فایل آنرا از اینجا دانلود کنید: video/mp4
منبع: pilano.ir